Πως έζησα την πρώτη μέρα του πολέμου, του 1940, στο νησί μου.

(Αποσπάσματα από το βιβλίο του Παναγιώτη Πατέλλη 

«Αναμνήσεις ενός Παριανού», έκδοση 2009)

"Εκείνο το πρωί τη; 28^ης Οκτωβρίου 1940, πήγαμε στο σχολείο μας, μόλις κτύπησε η μικρή καμπάνα της Εκατονταπυλιανής, αυτή που κάθε πρωί κτυπούσε ο επιστάτης του σχολείου, ο μακαρίτης μπάρμπα – Γιάννης Σιλιντζήρης, για να ειδοποιήσει τα παιδιά ότι ήταν η ώρα να πάνε στο σχολείο.

Συγκεντρωθήκαμε στην αυλή και περιμέναμε το δυνατό σφύριγμα από τη σφυρίχτρα του κυρίου Νίκου, όπως αποκαλούσαμε το δάσκαλο Κρητικό για να μπούμε στις αίθουσες και να αρχίσει το μάθημα. Η ώρα όμως περνούσε και σφύριγμα δεν ακουγόταν.

Κάποια στιγμή ήλθε ένας χωροφύλακας, κάτι ψιθύρισε  στο δάσκαλό μου και έφυγαν και οι δύο μαζί. Ύστερα από αρκετή ώρα επέστρεψαν. Οι δύο δάσκαλοι (ο Νίκος Κρητικός και ο δάσκαλός μου Γιάννης Δρύλλης) αντάλλαξαν λίγες κουβέντες μεταξύ τους και επιτέλους ακούστηκε η σφυρίχτρα.

Ο δάσκαλος της δικής μας τάξης μας ανακοίνωσε ότι την ημέρα εκείνη δεν θα κάναμε μάθημα, αλλά θα πηγαίναμε περίπατο στον Άγιο Δημήτρη, στη Στέρνα, να τον προσκυνήσουμε μια και γιόρταζε δυο μέρες πριν.

……Με προτροπή των δασκάλων, μπήκαμε στο μικρό εκκλησάκι, που μοσχομύριζε ακόμα από τα χρυσάνθεμα και τα άλλα λουλούδια της εποχής. Και τότε  λύθηκε το μυστήριο. Ο δάσκαλός μας με φωνή που έτρεμε από συγκίνηση, μίλησε στα παιδιά και των δύο τάξεων (Ε΄και ΣΤ΄)και μας είπε ότι τα ξημερώματα εκείνης της μέρας, η Ιταλία, κήρυξε τον πόλεμο στη Χώρα μας.

…..Τα λόγια του ήταν γεμάτα εθνικό παλμό! Έφτασαν κατ΄ευθείαν στις παιδικές μας ψυχές. Όταν μάλιστα μας είπε να γονατίσουμε και να παρακαλέσουμε το Θεό να ευλογήσει τα ελληνικά όπλα για να διώξουν αυτούς που θέλουν να αρπάξουν τη Χώρα μας, η συγκίνηση είχε ξεχειλίσει τις καρδιές μας! 

Δεν ξέρω, αν άλλη φορά στη μακριά ζωή μου, έχω συγκλονιστεί τόσο πολύ σε προσευχή, όσο εκείνη τη μέρα, σ΄εκείνο το μικρό και απέριττο εκκλησάκι, που γονατισμένος, μαζί με τους συμμαθητές μου και το δάσκαλό μου παρακαλούσα με όλη τη δύναμη της ψυχής μου τον Θεό, να βοηθήσει την πατρίδα μου και να της δώσει τη νίκη! Και τότε, άρχισε πρώτος εκείνος και μετά όλοι εμείς μαζί του, να τραγουδάμε τον Εθνικό μας Ύμνο.

Από τα μάτια όλων μας έτρεχαν καυτά δάκρυα και οι καρδιές μας είχαν πλημμυρίσει από αγάπη στην πατρίδα μας την Ελλάδα και από την ολόθερμη ευχή, να νικήσει ο στρατό μας τους εχθρούς της, για να είμαστε πάντα ελεύθεροι.

Και όταν ο δάσκαλός μας, μας είπε ότι θα έφευγε το ίδιο βράδυ για τη Σύρο και από κει για το μέτωπο, η λύπη μας μεγάλωσε πιο πολύ.

……Το απόγευμα της ίδια μέρας πέρασε έξω από το σπίτι μου, ο δάσκαλός μου, με στολή ανθυπολοχαγού. Με πηλήκιο, με δερμάτινη εξάρτηση και με μπότες, όπως απαιτούσε τότε η στολή των αξιωματικών του στρατού ξηράς.

Έτρεξα κοντά του. Πήρα το χέρι του και το φίλησα με δάκρυα στα μάτια! Δεν μπόρεσα να πω λέξη!  Συγκινημένος και κείνος, έσκυψε, με έκλεισε στην αγκαλιά του, με φίλησε στο μέτωπο κι έφυγε βιαστικός, χωρίς να γυρίσει πίσω του, χωρίς να πει λέξη.  Τότε, από τα χείλη μου βγήκαν λίγες λέξεις, που δεν ξέρω αν τις άκουσε:

«Στο καλό! Η Παναγία μας να είναι κοντά σας»